Via Facebook kwam dit weekend een filmpje langs. Dit filmpje is in 2016 door Unicef geplaatst met de boodschap “Change starts when you choose to care.” Een indringend, maar vooral confronterend filmpje. Het laat me niet los en misschien juist wel omdat ik mezelf realiseer dat ook ik me ongetwijfeld laat leiden door uiterlijk in mijn oordeel. In de week dat je een presentatie houdt over inclusie, zelf geconfronteerd worden met een filmpje dat je laat zien hoe je zelf misschien wel meer uitsluit dan je denkt. Het laat me dit weekend niet los en doet me ook denken aan de ophef over profileren bij de politie van ruim een jaar geleden. In de NRC van 11 december 2017 valt te lezen dat de politie sinds kort expliciete instructies heeft opgesteld om ongeoorloofd profileren met betrekking tot huidskleur, afkomst en religie te voorkomen. Etnisch profileren wordt hiermee tegengegaan hopen de opstellers van dit handelingskader. Terwijl er van alle kanten commentaar kwam op de politie op dit profileren doet volgens mij iedereen in de samenleving aan profileren. Wie gaat er niet eerst af op uiterlijk?
Vanmorgen werd in onze kerk een nieuwe dominee voorgesteld. Ik durf te zeggen dat net als ik een heleboel mensen een inschatting probeerden te maken. Wat voor figuur is die nieuwe dominee? Ik denk ook dat op grond van het uiterlijk het eerste beeld werd bepaald. Hoe we ook zeggen tegen uitsluiten en voor inclusie zijn, het uiterlijk (de eerste indruk) zorgt ervoor dat er een beeld van de ander ontstaat. In veel gevallen zullen we zelfs naar dit beeld gaan handelen. In de natuur zien we dit overigens elke keer weer terugkomen. Als ik door de natuur loop zie ik verschillende mannetjesvogels zich al imponerend gaan gedragen naar de vrouwtjes. Ze zetten hun mooiste veren op. Uiterlijk, kunstige vliegbewegingen, gedrag is belangrijk.
Als onderwijsmens denk ik dan gelijk aan ons gedrag als leraren. Dat interactie en relatie belangrijk is in het onderwijs weten we. Tegelijkertijd weten we ook al heel lang dat de verwachtingen van een leraar invloed hebben op het succes van leren. Rosenthal en Jacobson ontdekten dit al in 1968. Er zijn veel vervolgonderzoeken gedaan en elke keer blijkt opnieuw het effect van een “self-fulfilling prophecy”. Het is belangrijk om als professional regelmatig in de professionele spiegel te kijken. Hoe zie ik mijn leerlingen? Laat ik mij leiden door wat ik letterlijk zie (uiterlijk) en het wel of niet hebben van een bepaalde klik? Stevens (2002) beschreef hoe leerlingen gaan voldoen aan de verwachtingen van een leraar. Welke verwachtingen hebben we als leraar van onze leerlingen? Hebben we hoge verwachtingen van leerlingen waar je een mindere klik mee hebt? Wat is het effect van het indelen van leerlingen in groepje 1, 2 of 3 zoals verschillende methodes en groepsplannen adviseren? Zouden allebei de meisjes uit het filmpje dezelfde kansen krijgen in jouw groep? De kinderen in onze scholen hebben er recht op dat ze juffen en meesters hebben die regelmatig in de professionele spiegel kijken en van elk kind hoge verwachtingen hebben.
teundekker's blog 